NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
عُثْمَانَ
حَدَّثَنَا
أَبُو
الْمُغِيرَةِ
حَدَّثَنِي
صَفْوَانُ
عَنْ شُرَيْحِ
بْنِ
عُبَيْدٍ
عَنْ سَعْدِ
بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ
أَنَّ
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
قَالَ إِنِّي
لَأَرْجُو
أَنْ لَا
تَعْجِزَ
أُمَّتِي
عِنْدَ رَبِّهَا
أَنْ
يُؤَخِّرَهُمْ
نِصْفَ
يَوْمٍ قِيلَ
لِسَعْدٍ
وَكَمْ
نِصْفُ
ذَلِكَ الْيَوْمِ
قَالَ خَمْسُ
مِائَةِ
سَنَةٍ
Sa'd b. Ebi Vakkas
(r.a)'den; Rasûlullah (s.a.v.)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
"Şüphesiz ben ümmetimin
Rableri katında, onlara yarım gün geciktirmesinden aciz olmadığını
umarım."
Sa'de: "Yarım gün
ne kadardır?" denildi Sa'd: "Beş yüz sene" cevabını verdi.
İzah:
Bu terceme
AIiyyü'l-Kari'nin açıklamasına uygun olarak yapılmıştır. Maksat, kıyametin
anılan müddetten önce kopmayacağını ifâde etmektir. Rasûlullah (s.a.v.) bu
sözüyle, "ümmetimin Allah katında, yarım gün (beş yüz sene) geçmeden onlar
üzerine kıyameti koparmayacak kadar yakınlığı verdir." demek istemiştir.
İbn Melek ve Tıybî gibi
alimler de hadisi Aliyyü'l Kârî'nin anladığı gibi anlamışlardır. Aliyyü'1-Kari,
bu manayı İbn Melek'in de tercih ettiğini bizzat keadisi ifade etmiştir. Bu
anlayışa göre manâ; "Kıyamet beş yüz sene sonra kopacak" değil,
"Beş yüz seneden önce kopmayacak" şeklinde anlaşılır.
Rasûlullah hadiste
"beşyüz sene" değil de "Yarım gün" tabirini kullanmıştır.
Ravi Sa'd b. Ebi Vakkas bunu, "beşyüz sene" diye izah etmiştir. Ravi
bu izahı: "Şüphesiz rabbinin katında bir gün, sizin saydıklarınızdan bin
sene gibidir." (Hacc 47)
Ve gökten yere kadar,
olan bütün işleri Allah düzenler, sonra işler sizin hesabınıza göre bin yıl
kadar tutan bir gün içinde ona yükselir." (es-Secde, 32-5) ayetlerine
dayanarak yapmıştır.
Alkâmî ise hadisi başka
bir şekilde anlayıp izah etmiş, Avnu'l-Ma'bûd müellifi de bu izahı tercih
etmiştir.
Alkâmînin izahına göre,
hadisin tercemesi şu şekilde olacaktır: "Ben Alkamî'nin izahına göre,
hadisin tercemesi şu şekilde olacaktır: "Ben ümmetimin (zenginlerinin
mahşerde) Rableri önünde (cennete girmekte fakirlerden) yarım gün sonraya
bırakılmaya (sabırda) aciz olmayacaklarını umarım."
Bu anlayışa göre de
yarım gün ahiret günlerindendir ve beşyüz seneye denktir. Bu izaha göre hadis
kıyamete hamledilmiştir.
Hadisin kıyametin
yaklaşması babında yer alması, Ebû Davud'un da hadisi AIiyyü'l-Kari'nin
anladığı gibi anladığına delalet etmektedir.
Tîbî'de karşı anlayışı
tenkid etmiş ve bunun vehm olduğunu söylemiştir.